At your service - een ode aan Pim Fortuyn

Voorjaar 2002.
Gefascineerd door Pim Fortuyn vrat ik alles wat er in de media op mijn pad kwam. Elk keer als ik iets las of zag kreeg ik kippevel van ontroering en had de indruk dat er ergens engelen begonnen te zingen van YES YES YES.
We hadden jaren van politieke correctheid achter de rug, waarin er een doem lag op het open bespreken van pijnlijke maatschappelijke issues. Iedereen had last van de schrijnende brutaliteit en ongestrafte criminaliteit van groepen Noord-Afrikanen, maar niemand mocht het beestje bij de naam noemen.
Over de Islam mocht alleen worden gesproken als over onbespoten fruit in de reformwinkel. Gedempt en vol vals respect.
Pim maakte daar als eerste korte metten mee.

Hoe gingen de media hiermee om?
Als Pim al aan het woord kwam, werd hij meer behandeld als een bezienswaardigheid, een dorpsgek, dan dat hij de gelegenheid kreeg zijn standpunten over het voetlicht te brengen. Het was de brenger en de aanzegger van verboden zaken en bij alles voelde je dat zijn politieke tegenstanders hem het spreken onmogelijk wilden maken.
Het filmpje waarbij Pim een legergroet brengt bij zijn verkiezing tot leider van Leefbaar Nederland -At Your Service- werd tot in den treure herhaald en nu eens geduid als een kolderieke act van een clown en dan weer als een Hitlergroet van een ophitser.

De politiek.
Ik kan me nog de ongekende arrogantie herinneren van Ad Melkert die voor een zaal partijgenoten reageerde op het beruchte interview met Pim in de Volkskrant waarin hij een lans brak voor de vrijheid van meningsuiting (het recht om onwelgevallige dingen te zeggen over een intolerante godsdienst of over de misinterpreterende intolerante belijders ervan, maar dat komt op hetzelfde neer).
Hij maakte van Pim een dilettant en een landverrader. Er kwam geen weloverwogen argument aan te pas. Links stond te schuimbekken als door de duivel bezeten.
Ook Thom de Graaf van D66 was de weg kwijt en haalde Anne Frank erbij.

Hierop volgde de crisis in Leefbaar Nederland, waarbij Pim of moest inbinden of vol zou houden. Hij hield vol en ging alleen verder, de terugtrekkende bewegingen van Leefbaar onder leiding van meester-sedator Jan Nagel achter zich latend. Pim had op tijd gezien dat het virus van de oude politiek, lees de angst om moeilijke issues scherp neer te zetten, ook in zijn eigen partij was gaan woekeren.
Zijn mediastrateeg Kay van der Linde zag dit niet en beging DE vergissing uit zijn carrière. Pim niet volgen.
En Pim reed weg in zijn Jaguar.
Ik zeg u, ik word minister-president.
De Leefbaren maakten de capitale inschattingsfout dat de kiezer zich af zou wenden van die extremist die zojuist in zijn Jaguar was weggereden. Maar in de slipstream van de auto zoog hij die hele partij leeg tot het vacuum trok.

Waarom was Pim zo betoverend?
Omdat hier iemand sprak met het hart op de tong en dat kenden we nog niet. Hij was een verademing. Zijn woorden vlogen je oren binnen als vogeltjes die een nestje in je hart bouwden. Letterlijk voltrokken zich fysieke veranderingen. Je hart ging sneller kloppen, je begon te zweten, je gloeide van het kippevel.
Letterlijker kan het begrip inspiratie niet zijn. Je hoorde of zag hem en werd aangeblazen, de energie stroomde binnen en je had weer zin om te leven.

Een ander element in de aantrekkingskracht moet geweest zijn de wil om de zittende politici, die alles beter wisten en elk idee van Pim afdeden als hekserij, te willen onttronen. Als een vader die elke vorm van nieuw leven in de zoon chronisch onderdrukt en die je geen andere optie laat dan hem de hersens in te slaan.
Er was geen doorkomen aan in de oude politiek. Ze snapten het niet. Ze luisterden niet. Ze ontkenden, negeerden, demoniseerden en haatten dat het een aard had.
Ze gingen niet in op WAT Pim zei, maar wilden alleen met hem debatteren over HOE hij het zei. Paternalistisch, vernederend, arrogant tot op het bot.

De journalistiek volgde deze trend even laf als het koor in een Griekse tragedie. Roepend vanaf de zijlijn, maar zelf buiten schot blijvend. Zichzelf verslikkend in insinuaties, suggesties en verdachtmakingen.
Iemand als Frank du Mosch van Netwerk was exemplarisch voor de schandalig lafhartige manier van ondervragen, die slechts het doel had Pim te kruisigen in plaats van iets van hem te weten te komen. Een nitwit van een journalist die je na honderd uitzendingen nog niet kent, en die dacht dat zijn carrière een vlucht zou nemen door Pim te grillen.
Maar eigenlijk is het noemen van deze onderkruiper al te veel eer voor een derderangs-vragensteller zonder persoonlijkheid.
Zelfs, of misschien juist Ivo Niehe kon het niet laten zijn vragen op zo'n manier te formuleren dat vooral duidelijk werd dat de interviewer de extreme standpunten van Pim toch wel een brug te ver vond. Inmiddels is de samenleving zo veranderd dat als je Ivo Niehe's vragen nu terugziet je alleen maar denkt 'wat een lafaard'.

Maar dit was alles te verdragen, want het koren van Fortuyn zou gaan bloeien.
Die hele misjpoge van gecorrumpeerde politici in concubinaat met gecorrumpeerde media zou Fortuyn met een kanjer van een mandaat weg gaan blazen.

De valse noten die werden gekraakt, direct na de moord, door Wim Kok, en hele ritsen politici die zich haastten te verklaren dat ze het verschrikkelijk vonden, terwijl de opluchting door hun poriën naar buiten gierde.
Het gedraaikont van Klaas de Vries, Minister van BZK, een notoire Fortuynhater, die direct zijn straatje schoonveegde over de beveiliging van Fortuyn. Dat hij geen fouten had gemaakt en alle geldende protocollen had gevolgd. Schaamte der schaamtes. Geen spoor van pijn dat hij ervoor had kunnen zorgen Pim te redden.
Melkert, Dijkstal, de Vries, de Graaf die gedwongen waren door de erehaag van duizenden applaudiserende mensen te rijden in Rotterdam om afscheid van Pim te nemen en die hem nooit iets beters hadden toegewenst dan wat hij nu was: uit hun leven. Gebed verhoord.

En de pers die massaal inbond qua toon, omdat het niet chique is om tegen een lijk aan te gaan trappen, maar die tegelijkertijd eerder opgelucht leek, verlost van die lastpak, waarbij je nooit wist hoe je je moest opstellen.
Men laat nog wat natte winden van 'een groot politicus' en 'een moedige man', maar niet van harte.
Men gaat over tot de orde van de dag. Dit waait over. Er is geen tweede Fortuyn, lees er is de eerste honderd jaar niet weer zo'n gek.
De arrogantie van de macht.

Hoe mis kun je het hebben.

Epiloog.
Dijkstal bleef onbegrijpelijke dingen zeggen.
De Graaf bleef onbegrijpelijke dingen zeggen.
Melkert bleef zichzelf geselen in een bunker in Bagdad en is tot op de dag van vandaag niet in staat zichzelf te vergeven.

De pers die tijdens zijn leven te laf was om Fortuyn op waarde te schatten, is post mortem te laf om dat standpunt vol te houden.
Nu is Geert Wilders de nieuwe schietschijf geworden, hoewel die oprechte waardering krijgt voor zijn politieke slimheid. Maar over de moed die daaronder ligt hoor je niemand.

Nederland, wees zuinig op uw helden!