Sie gehen so anders

In 1982 was ik voor het eerst in het Oostblok. In Eisenach. We stonden met onze klas op een koele herfstmiddag te wachten op de bus. Het was op het uur dat de mensen klaar zijn met werken. Pruttelende Trabanten en Wartburgjes reden voorbij en sommige mensen liepen naar huis. Voor mij waren het schimmige figuren, figuranten, die in een wereld van bordkarton moesten wonen. Een soort Madurodam zonder humor. Terwijl we high werden van de bruinkooldampen, zagen we de verwaarloosde gebouwen die zonder uitzonderingen zwart uitgeslagen waren. We stonden er een beetje grapjes over te maken, ook omdat het zo compleet niet klopte met de Economische Succesverhalen die de gids ons had verteld. Als ze er zelf zo in geloofden, hadden ze zeker maling aan onze spot. Toch? Niemand spoedde zich naar huis. Men liep vertraagd door de lege straten. Alsof een doel ontbrak.

Het was wat de gesoigneerde West-Duitse vrouw in de U-Bahn in Berlijn zei tegen een vriendin over de Ossies: Sie gehen so anders.

Ik woon nu bijna 6 jaar in Polen. De getergde en taaie generatie die de bloei van zijn leven moest doorbrengen tijdens het communisme is overal te zien. Met aftandse boodschappennetjes, zielige maatpakken en jurken uit het jaar nul. Ze zijn overstoorbaar in hun gang. Slow motion. In een sneeuwstorm van bloesem trekken ze hun hoofd dieper in hun kraag. Als er bommen zouden inslaan en stukken straat plotseling zouden wegzinken in de aarde, ze zouden doorlopen. Onverstoorbaar. Ze zijn niet te stoppen. Zonder doel. Maar ze blijven lopen. Op hun tandvlees, hun kaken, hun vereelte voeten. Spiedend uit hun oude ogen, mijden ze elke hindernis. Willen blijven leven.

De oude man loopt. Blijft staan. Draait zich om. Kijkt. En zet zich weer in beweging. Hij moet nog 3 aardappelen halen in het winkeltje.