Tijdens het communisme was het zaak om je emoties niet te tonen. Teveel getoonde blijdschap of woede zouden de ander maar op een idee kunnen brengen en je kwetsbare bestaan wankel maken.
Niemand had iets, dus als je iets had moest je dat voor je buren verborgen houden, omdat de jaloezie niet verdroeg dat anderen er beter voorstonden dan jezelf. Niemand had het recht minder te lijden dan de ander. Nauwkeurig zorgde de sociale controle voor een evenredige verdeling van leed.
Zodra je een voet buiten de drempel van je flat zette, zette je je uitgestreken gezicht op. Of een nietszeggende sardonische grimas. Je wist waar je de stapel dollars had verstopt -in de holle vloer van de badkamer- en je ging met je versleten boodschappennetje in zware pas naar de winkel.
In de winkel waren drie producten. Aardappelen, waspoeder en wodka. Je kon wel honderd keer de winkel leegkopen, maar je zette een subtiele glimlach op alsof je voor ingewikkelde keuzes werd gesteld. Een kilo aardappelen alstublieft. Er waren een hoop andere buurtbewoners en het toneelstuk der ontspanning werd opgevoerd. Losjes praatte iedereen over het weer, terwijl ieders ogen zochten naar een zenuwtrek rond een mond of wallen onder ogen.
Je liep in gematigde pas terug naar je flat, zette de boodschappen op de keukentafel en zag door het raam dat je overbuurvrouw bij de bushalte stond.
Er stopte een zwarte limousine. Ze stapte in. Niet zwierig, maar hoekig alsof ze in een ambulance stapte, op weg naar het beademingsapparaat.
Er werd op de deur geklopt. De buurman die vraagt of hij je boor mag lenen. Die heb ik net toevallig uitgeleend, zeg je met een rijke glimlach. Je loopt terug naar binnen. De moederneuker wil een boor lenen, terwijl hij mij door de sneeuw naar de stad laat lopen. En waarom had hij een gestreken overhemd aan?
En zo zorgden doen-alsof, dronkenschap en geloof ervoor dat de mensen elkaar de hersens niet insloegen. Over dronkenschap en geloof kom ik nog te spreken, lieve lezer!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten