vrijdag 12 november 2010

Enige opmerkingen bij Shutter Island (2010) van Martin Scorcese

Leonardo DiCaprio speelt een rechercheur die naar psychiatrische inrichting Shutter Island gaat op zoek naar een ontsnapte patiente. Zijn omgeving echter dwingt hem in een andere richting: hem te laten geloven dat hijzelf de patient is. Als toeschouwer hoop je dat hij zich eruit vecht en bewijst dat zijn omgeving ongelijk heeft en het allemaal een groot complot is tegen hem. Dit wordt gevoed door een ontmoeting met een ontsnapte dokter die hem vertelt dat de inrichting een fabriek is van door lobotomie (hersenbesnijdenis) ongevoelig gemaakte mensen, die als geheim agenten de wereld in gestuurd worden door Amerika.
De zwakte van de film zit erin dat de met zorg opgebouwde suggestie van het complot niet waar blijkt te zijn, maar hallucinaties van de protagonist. Scorcese doet hiermee een brainfuck met zijn publiek: de plot die we dachten te bekijken is de plot niet. De code van de film wordt aan het eind van de film door Scorcese veranderd. We speelden het spel van Scorcese, maar aan het eind zegt hij ons dat we niet volgens de regels speelden. We moeten de film dus nogmaals zien, het spel nogmaals spelen, volgens de nieuwe spelregels.
Scorcese solt op deze manier op een bedenkelijke manier met zijn publiek. Te meer omdat als we inderdaad een 2e keer kijken de film plotloos blijkt te zijn, namelijk een rechte lijn naar het te grazen nemen van de protagonist (die onze sympathie heeft), geen spanning dus. En een geniaal intellectueel experiment dat spanningsloos is, verkoop je niet. Zelfs Scorcese niet.
Ook de vele hallucinatie-scenes zijn nog al ketchup-achtig en dienen plotwise bij de eerste keer kijken geen enkel doel. Ze blijken een rechtvaardiging voor de plotloze 2e kijksessie. Teveel logica voor een kunstwerk als een film.


Maar dat Scorcese onderzoek doet tijdens het bouwen aan zijn oeuvre dwingt recpect af. We kunnen hem deze bokkesprong vergeven, omdat we zijn werk kennen, weten dat zijn motieven zuiver zijn. Hij heeft wel meer dit soort reculer-pour-mieux-sauter-films gemaakt zoals The Age of Innocence (1993).
Zo bezien zien we een DiCaprio die zijn stinkende best doet en daarom overtuigt en goede ondersteunende rollen van acteersfinxen Ben Kingsley en Max von Sydow. En de scene waarin DiCaprio door een bewaker per jeep wordt teruggebracht naar de inrichting over dat de mens per definitie gewelddadig is, is een parel. Bloedstollend.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten